Zorgleerling in beeld


Onderzoekstraject ‘De zorgleerling in beeld’ (ZIB) is bedoeld voor leerlingen in het basisonderwijs die in het voortgezet onderwijs mogelijk in aanmerking komen voor praktijkonderwijs (pro) of vmbo met leerwegondersteuning (lwoo). Het is de eerste stap in het proces van De OverstapRoute. Deze stap staat ook op de OverstapRouteKaart voor ouders.

Voorlichtingsmiddagen po-vo voor basisscholen - mei 2023

Voorlichting over ZIB, ISK én meer voor alle basisscholen. Een plenair gedeelte met voorlichting over ZIB, ISK én de voorgenomen wijzigingen over De OverstapRoute 2023-2024. Na de pauze, keuze uit:
- Workshop Adviseren in geval van twijfel: praktijkonderwijs of vmbo met lwoo
- Workshop Begaafdheid bij de overstap po-vo
- Vragenuurtje De OverstapRoute (incl. ZIB) en ISK


Aanmelden voorlichtingsmiddag
De voorlichting vindt plaats op verschillende data en locaties (Capelle, Rotterdam-Centrum, Barendrecht of Berkel en Rodenrijs). Het staat je vrij een datum en locatie te kiezen die jou het beste uitkomt. Je kunt je tot uiterlijk 20 april aanmelden via dit aanmeldformulier.

Actueel

Voorlichtingsmiddagen po-vo voor basisscholen - mei 2023

Voorlichting over ZIB, ISK én meer voor alle basisscholen. Een plenair gedeelte met voorlichting over ZIB, ISK én de voorgenomen wijzigingen over De OverstapRoute 2023-2024. Na de pauze, keuze uit:
- Workshop Adviseren in geval van twijfel: praktijkonderwijs of vmbo met lwoo
- Workshop Begaafdheid bij de overstap po-vo
- Vragenuurtje De OverstapRoute (incl. ZIB) en ISK


Aanmelden voorlichtingsmiddag
De voorlichting vindt plaats op verschillende data en locaties (Capelle, Rotterdam-Centrum, Barendrecht of Berkel en Rodenrijs). Het staat je vrij een datum en locatie te kiezen die jou het beste uitkomt. Je kunt je tot uiterlijk 20 april aanmelden via dit aanmeldformulier.

Praktische informatie

ZIB is een traject waarbij de basisschool een dossier (het OKR) van een leerling opmaakt voor de aanvraag van een IQ-onderzoek ten behoeve van de overstap naar een school voor praktijkonderwijs of een vmbo-school met lwoo. Op basis van dit dossier (het OKR) en het IQ-onderzoek kan een vo-school in de regio van Koers VO een pro-tlv of lwoo-aanwijzing aanvragen bij het samenwerkingsverband.


Koers VO houdt de landelijke criteria aan bij de beoordeling van deze aanvragen. De leerachterstanden bij de didactische gegevens zijn het eerste en belangrijkste criterium. Bij een aanmelding voor ZIB zijn de leerachterstanden het énige criterium.


De vo-school heeft voor de aanvraag van een pro-tlv of lwoo-aanwijzing onderstaande gegevens nodig:


  • didactische gegevens
  • indien nodig sociaal-emotionele (SE) gegevens
  •  IQ-gegevens

Didactische en SE-gegevens mogen op het moment van de aanvraag door de vo-school niet ouder dan 1 jaar zijn. IQ-gegevens mogen op het moment van de aanvraag door de vo-school niet ouder dan 2 jaar zijn.


Op blz. 4 van de procedure voor vo-scholen om een lwoo-aanwijzing aan te vragen staat toegelicht hoe de uitslag van SE-toetsen ingezet kunnen worden bij leerachterstanden die voldoen aan de lwoo-criteria en een IQ>90.


De basisschool neemt de didactische en eventueel sociaal-emotionele toetsen af. Toegestane toetsen voor de aanvraag van een pro-tlv of lwoo-aanwijzing staan in het Overzicht toegestane screenings- en testinstrumenten van de rijksoverheid. Dit overzicht wordt jaarlijks geactualiseerd.


Koers VO faciliteert via ZIB de benodigde IQ-testen, behalve als er al geldige IQ-gegevens in het dossier aanwezig zijn. Toegestane IQ-testen staan eveneens in genoemd overzicht. De werkwijze als er al geldige IQ-gegevens zijn, staat in onderstaand draaiboek.


Doel van deze samenwerking is om de po-vo overstap van leerlingen met deze ondersteuningsbehoefte soepel te laten verlopen.

Draaiboek ZIB 2022-2023 voor de basisscholen


In het draaiboek staat het tijdpad voor de basisscholen met de benodigde acties.

Workshop ‘Adviseren in geval van twijfel lwoo/pro'


Door Koers VO worden elk najaar workshops ‘Adviseren in geval van twijfel lwoo/pro’ verzorgd (eventueel online) onder leiding van een ABT-lid en een Koersconsulent. Op deze plek staat t.z.t. een aanmeldlink. Onder het kopje Nuttige documentatie is de presentatie van 2022 te zien.


Wat kan een vo-school met de uitslag van ZIB?


Een vo-school die pro of lwoo aanbiedt, krijgt hiervoor extra geld van de overheid. Daar is per leerling een pro-tlv of lwoo-aanwijzing voor nodig. De vo-school vraagt deze aan bij het samenwerkingsverband en kan hiervoor de onderzoeksgegevens uit het ZIB-traject gebruiken. Meer informatie voor vo-scholen is hier te vinden.


ISK of ZIB bij de overstap van po naar vo?


Als een leerling nog recht heeft op een schakelklas (ISK) in het vo – ook op het niveau van pro of vmbo – wordt er geen IQ-test binnen ZIB afgenomen, maar krijgt de leerling via Koers VO een aparte ISK-test. Bij twijfel over ZIB of ISK kan de basisschool een e-mail met deze vraag sturen naar [email protected] of inloggen in een online vragenuurtje.


Meer informatie over ISK, evenals de toestemmingsverklaring ouders voor deelname aan de ISK test, is te vinden op onze website. Het aanmeldformulier van de basisschool voor deze test staat in OT onder Zorgprocedure – Aanmeldingen ISK.


N.B. Aanmelden voor een IQ-test in het kader van ZIB gebeurt vóór 1 oktober. Aanmelden voor een ISK-test gebeurt – indien mogelijk – vóór 1 januari.

Optie: afname ADIT (of NIO) door de basisschool en niet via ZIB

Basisscholen kunnen ervoor kiezen om de afname van de ADIT (of NIO) zelf te verzorgen, met een vergoeding van de kosten door Koers VO. Dit is aan (kwaliteits)voorwaarden verbonden, zie onderstaande beschrijving. Mocht uw basisschool besluiten zelf de ADIT (of NIO) af te willen en kunnen nemen, dan ontvangen we graag uiterlijk vrijdag 9 september een ondertekend deelnameformulier via een e-mail naar [email protected].


N.B. Voor leerlingen bij wie de basisschool zélf een IQ-test afneemt, geldt de werkwijze in de beschrijving. Deze leerlingen worden niet voor ZIB aangemeld via OT. Het draaiboek ZIB geldt dus niet voor deze leerlingen en voor deze leerlingen wordt dus géén Overzicht Onderzoeksgegevens via een onderzoeksbureau opgemaakt. Wel moet het eigen traject afgerond zijn voordat de basisschool het definitieve schooladvies geeft, zodat de vo-school alle benodigde gegevens voor de aanvraag van een pro-tlv of lwoo-aanwijzing uit het OT-dossier van de leerling kan halen.

Vragen?

Heeft u na het lezen van bovenstaande informatie nog vragen?


Onderaan deze pagina staan Veelgestelde vragen.

Voor overige vragen over ZIB (en De OverstapRoute, inclusief de overstap naar een ISK vo-school) kunt u terecht bij de online vragenuurtjes die vanuit De OverstapRoute worden georganiseerd. Mailen kan naar [email protected].

Contactgegevens 'De zorgleerling in beeld'

Onderzoeksbureau CED-Groep
Tel. 06 – 382 426 35 (Hanke Geurts)
E-mail [email protected]


Onderzoeksbureau Eenheid Zorg
Tel. 010 – 714 73 00 (Nadine de Boer)
E-mail [email protected]


Onderzoeksbureau Magnoliahuis
Tel. 06 – 460 659 80 (Sharida Noormohamed)
E-mail [email protected]


Helpdesk OnderwijsTransparant (bij technische vragen)
Tel. 010 – 7142772
E-mail [email protected]


Bureau Koers VO (Catharina Leeuwis en Margreet Clarijs)
Tel. 010 – 484 25 76
E-mail [email protected]

Veelgestelde vragen
Zorgleerling in beeld
1. Wat is het verschil tussen pro en lwoo?

Wat is praktijkonderwijs?
Praktijkonderwijs is geschikt voor leerlingen die graag praktisch aan de slag gaan en leren door ervaringen op te doen. Scholen voor praktijkonderwijs zijn kleine scholen met maximaal 300 leerlingen. Hierdoor kennen de docenten alle leerlingen en kunnen ze veel begeleiding bieden. Leerlingen leren vooral alles wat nodig is om later te gaan werken. Er is daarom veel samenwerking met bedrijven waar leerlingen stage lopen. Na het behalen van hun diploma praktijkonderwijs gaan leerlingen werken of verder leren in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo).


Wat is een pro+ klas?*
Sommige scholen voor praktijkonderwijs hebben een pro+ klas. Van leerlingen in deze klas wordt verwacht dat ze het vmbo aan kunnen, maar ze hebben een te grote leerachterstand om na de basisschool meteen op het vmbo te kunnen beginnen. Er is meer tijd nodig om de vakken van het vmbo te leren. De leerlingen krijgen veel praktijklessen. Ook werken ze aan de vakken van het vmbo. Dat doen zij in hun eigen tempo met veel hulp van docenten. De scholen en klassen zijn klein en rustig. Veel van deze leerlingen kunnen bijvoorbeeld in klas 2 of 3 doorstromen naar het vmbo.


Pro+ of lwoo?
Als pro+ leerlingen starten op een vmbo-school met lwoo, is het risico groot dat zij overvraagd worden en daarna alsnog naar het praktijkonderwijs gaan. Deze leerlingen hebben dan een vervelende schoolervaring achter de rug, omdat het op het vmbo met lwoo niet gelukt is.
Leerlingen die vanuit pro+ naar het vmbo met lwoo kunnen, beheersen de theorievakken voldoende om aan te sluiten. Zij stappen over na een succeservaring! Leerlingen kunnen de overstap na 1, 2 of soms 3 jaar maken.
* De term pro+ kan door pro-scholen ook benoemd worden als ‘uitstroombestemming mbo’.


Wat is vmbo met leerwegondersteuning?
Vmbo met lwoo is bedoeld voor leerlingen die de lesstof van het vmbo meteen na de basisschool aan kunnen, maar soms wel extra uitleg of leerhulp nodig hebben. Veel vmbo-scholen maken daarom de lwoo-klassen kleiner. Er kan ook andere begeleiding aangeboden worden. Huiswerkbegeleiding bijvoorbeeld, of trainingen om leerlingen beter te laten leren. Het verschilt per school welke begeleiding geboden wordt en of dat in of buiten de les plaats vindt.


Op www.koersvo.schoolprofielen.nl kunt u vinden welke scholen in de regio praktijkonderwijs, pro+ klassen of vmbo met lwoo aanbieden.


Workshop Adviseren bij twijfel pro/lwoo
Voor ib’ers en leerkrachten van de basisschool organiseert Koers VO elk najaar de workshop ‘Adviseren in geval van twijfel lwoo/pro’. Het is aan te raden om deze workshop minimaal 1x gedaan te hebben. De aanmeldlink is t.z.t. te vinden op deze pagina.

2. Mijn basisschool gebruikt LVS- en/of SE-toetsen die niet opgenomen zijn in de 'Regeling screenings- en testinstrumenten'. Hoe moet ik hiermee omgaan?

Geef dit tijdig aan bij uw directie en eventueel schoolbestuur. Aanvragen voor een pro-tlv en lwoo-aanwijzing moeten bij Koers VO aan de landelijke criteria getoetst worden. Daarom geldt dit ook bij aanmeldingen voor ZIB.
Het Overzicht toegestane screenings- en testinstrumentenbiedt mogelijkheden voor aansluiting op het LVS van basisscholen. Daarnaast staan er (relatief goedkope) SE-toetsen in die per leerling, LVS-onafhankelijk en schooloverstijgend inzetbaar zijn. Op het niveau van de schoolbesturen basisonderwijs biedt dit laatste wellicht voordelen.

3. Als er leerling- en leerkrachtversies bij de SE-vragenlijsten beschikbaar zijn, moeten zowel leerling als leerkracht dan de vragenlijst maken?

Er is 1 officiële richtlijn, namelijk het niveau van begrijpend lezen van de leerling. Bij een DLE<30 gebruikt u alleen de leerkrachtversie.
Bij voldoende leesniveau hoeft alleen de leerlingversie ingevuld te worden. Mocht de uitkomst daarvan naar uw oordeel geen betrouwbaar beeld geven, dan kunt u alsnog de leerkrachtversie invullen.
Het staat u vrij om beide versies te gebruiken.

4. Waar kan ik terecht met vragen over OnderwijsTransparant (OT)?
  • In OT vindt u onder Help – Handleidingen zowel de handleidingen van OT per thema als de Handleiding OT bij De OverstapRoute. Deze laatste Handleiding staat ook deoverstaproute.nl en beschrijft wat u moet doen in OT in het proces van De OverstapRoute.
  • In OT vindt u – ook onder Help – de rubriek Veelgestelde Vragen.
  • Mogelijk heeft binnen uw schoolbestuur de contactpersoon voor De OverstapRoute al voldoende kennis van OT om uw vraag te beantwoorden. Als deze contactpersoon de bestuurlijke Helpdeskrol in OT heeft, kan hij/zij met u meekijken.
    Als deze contactpersoon ook de beheerdersrol in OT-rol heeft, kunt u bij hem/haar terecht om een inlog voor een nieuwe collega aan te vragen. In 2022 wordt voorzien in een mogelijkheid om dit op schoolniveau te doen. Tot die tijd kan een inlog voor een collega ook nog via Help – Contact aangevraagd worden. De servicedesk van OT kan hier op termijn niet meer in voorzien vanwege AVG-voorschriften.
  • In OT is tenslotte nog een contactformulier onder Help beschikbaar waarmee u uw vraag schriftelijk in kunt sturen.

Mocht u ondanks alles niet uitkomen, dan kunt u bij het online vragenuurtje van De OverstapRoute terecht.

5. Is deelname aan ZIB verplicht?

Nee. ZIB is een service van Koers VO aan ouders, po- en vo-scholen.


De bedoeling is om er met elkaar voor te zorgen dat alle benodigde, geldige gegevens voor een aanvraag van een pro-tlv of lwoo-aanwijzing, beschikbaar zijn op het moment van aanmelding op een vo-school. Dit bevordert een soepele overstap van po naar vo voor deze leerlingen.


Als alle benodigde én geldige gegevens al in het dossier aanwezig zijn, is deelname aan ZIB niet nodig. De vo-school kan de gegevens uit het OKR in OT handmatig invoeren bij de aanvraag van een pro-tlv of lwoo-aanwijzing. Zie hiervoor de werkwijze in het Draaiboek ZIB voor de basisscholen.


Ook kan de basisschool ervoor kiezen om zelf een IQ-test af te nemen. Zie hiervoor Optie: afname ADIT (of NIO) door de basisschool en niet via ZIB.

6. Wanneer en hoe zet ik de gegevens in OT als een leerling niet mee hoeft te doen aan ZIB?

Dit is aan de orde als er al geldige IQ-gegevens in het dossier aanwezig zijn of als de basisschool zelf de ADIT of NIO afneemt via de pilot.


U hoeft deze leerlingen pas in OT te zetten als u het OKR op gaat maken. Voor uitstroom naar praktijkonderwijs is dat uiterlijk december (aanmelden vanaf januari). Voor leerlingen bij wie u lwoo adviseert in het vmbo, is dat uiterlijk 1 maart.


Zie hiervoor de werkwijze in het Draaiboek ZIB voor de basisscholen.

7. Wat zijn de gevolgen als ouders geen toestemming geven voor deelname aan ZIB (de IQ-test)?

Zonder IQ-gegevens kan de leerling mogelijk niet toegelaten worden op een vo-school.


  • Voor toelating op een school voor praktijkonderwijs is een pro-tlv nodig. De tlv kan niet aangevraagd worden zonder IQ-gegevens.
  • Ook voor de aanvraag van een lwoo-aanwijzing zijn IQ-gegevens nodig.


De service vanuit ZIB biedt 2 voordelen:


  • Er kan een passende IQ-test afgenomen worden op kosten van Koers VO.
  • Het onderzoeksbureau en de basisschool zorgen ervoor dat alle gegevens voor de aanvraag voldoen aan de Regeling screenings- en testinstrumenten.


Als ouders geen toestemming geven voor deelname aan ZIB (of in het algemeen een IQ-test), noteert u dit in het OKR ter informatie voor de vo-school.


Als ouders aan de vo-school wél toestemming geven voor afname van een IQ-onderzoek, kan de vo-school hiervoor contact opnemen met Koers VO via [email protected].

8. Hoe verstuur ik toestemmingsformulieren 1 en 2 naar het onderzoeksbureau?

Zie hiervoor de instructie in het Draaiboek ZIB voor de basisscholen.



9. Wat moet ik als basisschool doen als ouders geen toestemming geven aan het onderzoeksbureau om de onderzoeksuitslag te delen met de basisschool?

U geeft in dat geval een school- en ondersteuningsadvies op basis van de gegevens die wél bij u bekend zijn.* In het OKR noteert u dat de leerling mee heeft gedaan aan ZIB, maar dat ouders de uitslag niet hebben gedeeld met de basisschool. De vo-school kan de uitslag opvragen bij ouders.


* Zie hiervoor ook de workshop ‘Adviseren in geval van twijfel pro/lwoo’.

10. Wat moet ik als basisschool doen als ouders geen toestemming geven voor het delen van de onderzoeksuitslag met de vo-school?

U geeft dit aan in het OKR en legt ouders uit wat de consequenties zijn. De vo-school zal de gegevens opvragen bij ouders omdat deze nodig zijn voor de aanvraag van een pro-tlv of lwoo-aanwijzing. Zie ook vraag 7.


In het Draaiboek ZIB voor de basisscholen staat de werkwijze hoe u ervoor kunt zorgen dat de IQ-scores van het onderzoeksbureau niet meer zichtbaar zijn in het OKR.

11. Wie zorgt voor een onderbouwing van pro of lwoo bij het schooladvies, nu de onderzoeksbureaus dit (al enige jaren) niet meer doen?

Het school- én ondersteuningsadvies zijn de verantwoordelijkheid van de basisschool. Het is belangrijk dat de basisschool een zorgvuldige onderbouwing voor pro of lwoo in het OKR geeft.


De landelijke criteria geven inzicht wanneer een leerling in aanmerking komt voor praktijkonderwijs of leerwegondersteuning. De vo-school neemt deze onderbouwing mee bij een aanvraag van een pro-tlv of lwoo-aanwijzing. Omdat de basisschool de leerling goed kent, is een zorgvuldige overdracht noodzakelijk. Meer informatie voor vo-scholen is hier te vinden.

12. Wat moet ik doen als mijn leerling een IQ>90 en achterstanden in het lwoo- en/of pro-gebied heeft, maar er géén sprake is van sociaal-emotionele problematiek?

Belangrijk is de ondersteuningsbehoefte van de leerling. Vaak gaat het in deze gevallen om NT2-problematiek, dyslexie en/of dyscalculie. Dit zijn voorbeelden van een didactische ondersteuningsbehoeftes, maar niet per definitie voortkomend uit een beperkt cognitief vermogen en daarmee niet voorbehouden aan lwoo-ondersteuning.


Op koersvo.schoolprofielen.nl geven alle vo-scholen van Koers VO aan welke ondersteuning zij kunnen bieden.

13. Wat moet ik doen als een leerling niet mee heeft hoeven doen aan ZIB en de vo-school wel om een uitslagformulier van het onderzoeksbureau vraagt?

Antwoord: In het draaiboek  staat hoe de vo-school een lwoo-aanwijzing of pro-tlv kan aanvragen op basis van de gegevens in het OKR. Zie hiervoor de tekst in de regel mei-juli 2022; hier staat wat de vo-school kan doen als er al geldige IQ-gegevens in het dossier aanwezig zijn en de leerling daarom niet mee heeft hoeven/mogen doen aan het ZIB-traject. In dat geval is er ook geen uitslagformulier van een onderzoeksbureau opgemaakt. N.B. Het is belangrijk dat u als po-school een onderbouwing over de pro- of lwoo-ondersteuning noteert in het OKR. Zie ook veelgestelde vraag 11.

14. Mijn leerling voldoet niet aan de criteria van de leerachterstanden, maar ik vind dat hij/zij wel lwoo nodig heeft vanwege SE-problematiek, bv. vanwege het welbevinden. Kan de vo-school toch lwoo aanvragen voor mijn leerling?

Nee. De leerachterstanden zijn het eerste (landelijke) criterium. Als een leerling extra ondersteuning nodig heeft op sociaal-emotioneel gebied, kunt u dit via het OKR aan de vo-school laten weten. De vo-scholen bieden in het kader van passend onderwijs méér ondersteuning dan alleen lwoo. In bijzondere situaties is mogelijk ondersteuning op een vso-school nodig. Op www.koersvo.schoolprofielen.nl vindt het onderwijs- en ondersteuningsaanbod van alle vo- en vso-scholen van Koers VO.

15. In OT zie ik geen leerachterstanden als er een <-teken bij de (DLE-)uitslag van toetsen staat. Hoe weet ik hoe groot de achterstand op deze toetsen is?

OT neemt via het OSO-transport de toetsuitslagen over uit Parnassys en Esis en kan hier niet automatisch iets in wijzigen. U kunt het <-teken wél handmatig verwijderen in het ZIB aanmeldformulier (en ook in het didactisch blok van het OKR). Op die manier wordt een leerachterstand getoond die als ≥ kan worden beschouwd. (De leerachterstand is dan minimaal het percentage dat getoond wordt.)

16. Ik heb een vraag over de overstap naar een passende v(s)o-school

Kijk hiervoor op www.deoverstaproute.nl. Ook op deze pagina gaan we in op veelgestelde vragen.