Zorgleerling in beeld

Wat is praktijkonderwijs (pro)?
Praktijkonderwijs is een reguliere vorm van voortgezet onderwijs en is bedoeld voor leerlingen die beter praktisch leren dan theoretisch. Het onderwijsaanbod richt zich op de vier belangrijke domeinen wonen, werken, vrije tijd en burgerschap. Scholen voor praktijkonderwijs zijn kleine scholen met maximaal 300 leerlingen. Hierdoor kennen de docenten alle leerlingen en kunnen ze veel begeleiding bieden in de route naar een passende baan en/of het behalen van het mbo-niveau 1 diploma. Er is daarom veel samenwerking met bedrijven waar leerlingen stage lopen. Na het behalen van hun diploma praktijkonderwijs gaan leerlingen werken of verder leren in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo).

Praktijkonderwijs is maatwerk
Alle scholen voor praktijkonderwijs bieden verschillende leerroutes aan die aansluiten bij wat een leerling kan. Daarin bieden de scholen maatwerk. Daardoor krijgen leerlingen de ruimte en de tijd voor hun eigen talentontwikkeling en persoonlijke groei. De leerlingen krijgen veel praktijklessen. Ook werken ze aan de vakken Nederlands, Engels, rekenen, burgerschap, en loopbaanoriëntatie. Dat doen zij in hun eigen tempo met veel hulp van docenten. De scholen en klassen zijn klein en rustig. Leerlingen in het praktijkonderwijs behalen allemaal een erkend diploma. Soms zien we dat een leerling vanuit het praktijkonderwijs de overstap maakt naar het vmbo en daar de route naar het MBO vervolgt.

Wat is vmbo met leerwegondersteuning?
Vmbo met lwoo is bedoeld voor leerlingen die de lesstof van het vmbo meteen na de basisschool aan kunnen, maar soms wel extra uitleg of leerhulp nodig hebben. Veel vmbo-scholen maken daarom de lwoo-klassen kleiner. Er kan ook andere begeleiding aangeboden worden. Huiswerkbegeleiding bijvoorbeeld, of trainingen om leerlingen beter te laten leren. Het verschilt per school welke begeleiding geboden wordt en of dat in of buiten de les plaats vindt.

Op www.koersvo.schoolprofielen.nl  kunt u vinden welke scholen in de regio praktijkonderwijs, pro+ klassen of vmbo met lwoo aanbieden.

Workshop Adviseren bij twijfel pro/lwoo
Voor ib’ers en leerkrachten van de basisschool organiseert Koers VO elk jaar de workshop ‘Adviseren in geval van twijfel lwoo/pro’. Het is aan te raden om deze workshop minimaal 1x gedaan te hebben. De aanmeldlink is t.z.t. te vinden op www.koersvo.nl/zib. De presentaties zijn terug te vinden op de website van De OverstapRoute.

Geef dit tijdig aan bij uw directie en eventueel schoolbestuur. Aanvragen voor een pro-tlv en lwoo-aanwijzing moeten bij Koers VO aan de landelijke criteria getoetst worden. Daarom geldt dit ook bij aanmeldingen voor ZIB.
Het Overzicht toegestane screenings- en testinstrumenten biedt mogelijkheden voor aansluiting op het LVS van basisscholen. Daarnaast staan er (relatief goedkope) SE-toetsen in die per leerling, LVS-onafhankelijk en schooloverstijgend inzetbaar zijn. Op het niveau van de schoolbesturen basisonderwijs biedt dit laatste wellicht voordelen.

Er is 1 officiële richtlijn, namelijk het niveau van begrijpend lezen van de leerling. Bij een DLE<30 gebruikt u alleen de leerkrachtversie.
Bij voldoende leesniveau hoeft alleen de leerlingversie ingevuld te worden. Mocht de uitkomst daarvan naar uw oordeel geen betrouwbaar beeld geven, dan kunt u alsnog de leerkrachtversie invullen.
Het staat u vrij om beide versies te gebruiken.

Onder ‘help’ in OT staat de rubriek 'Veelgestelde vragen'. Ook is het mogelijk om een vraag in te sturen via het contactformulier (Help – contact – contact opnemen met de helpdesk). Daarnaast vindt u er het telefoonnummer en e-mailadres van de Helpdesk: 010-7142772, [email protected].
Voor inhoudelijke vragen kunt u contact opnemen met Koers VO (De OverstapRoute) via het online vragenuurtje van De OverstapRoute , een mail naar [email protected] of telefonisch via 010-4842576.

Nee. ZIB is een service van Koers VO aan ouders, po- en vo-scholen.

De bedoeling is om er met elkaar voor te zorgen dat alle benodigde, geldige gegevens voor een aanvraag van een pro-tlv of lwoo-aanwijzing, beschikbaar zijn op het moment van aanmelding op een vo-school. Dit bevordert een soepele overstap van po naar vo voor deze leerlingen.

Als alle benodigde én geldige gegevens al in het dossier aanwezig zijn, is deelname aan ZIB niet nodig. De vo-school kan de gegevens uit het OKR in OT handmatig invoeren bij de aanvraag van een pro-tlv of lwoo-aanwijzing. Zie hiervoor de werkwijze in het Draaiboek ZIB voor de basisscholen.
Ook kan de basisschool ervoor kiezen om zelf een IQ-test af te nemen. Zie hiervoor de Beschrijving en deelnameformulier Afname ADIT (of NIO) voor lwoo of pro door basisschool en de Beschrijving en deelnameformulier Pilot WISC-V en SON-R door basisschool onder het kopje Praktische Informatie.

Dit is aan de orde als er al geldige IQ-gegevens in het dossier aanwezig zijn of als de basisschool zelf een IQ-test afneemt.

U hoeft deze leerlingen pas in OT te zetten als u het OKR op gaat maken, uiterlijk 24 maart 2025. Zie hiervoor de werkwijze in het Draaiboek ZIB voor de basisscholen, regel mei-juli 2024 – Als er al geldige IQ-gegevens in het dossier aanwezig zijn.

Zonder IQ-gegevens kan de leerling mogelijk niet toegelaten worden op een vo-school.

• Voor toelating op een school voor praktijkonderwijs is een pro-tlv nodig. De tlv kan niet aangevraagd worden zonder IQ-gegevens.
• Ook voor de aanvraag van een lwoo-aanwijzing zijn IQ-gegevens nodig.

De service vanuit ZIB biedt 2 voordelen:

• Er kan een passende IQ-test afgenomen worden op kosten van Koers VO.
• Het onderzoeksbureau en de basisschool zorgen ervoor dat alle gegevens voor de aanvraag voldoen aan de Regeling screenings- en testinstrumenten pro en lwoo.

Als ouders geen toestemming geven voor deelname aan ZIB (of in het algemeen een IQ-test), noteert u dit in het OKR ter informatie voor de vo-school.

Als ouders aan de vo-school wél toestemming geven voor afname van een IQ-onderzoek, kan de vo-school hiervoor contact opnemen met Koers VO via een mail naar [email protected].

Zie hiervoor de instructie in het Draaiboek ZIB voor de basisscholen, regels oktober t/m december 2024.

U geeft in dat geval een school- en  ondersteuningsadvies op basis van de gegevens die wél bij u bekend zijn en legt deze naast de landelijke criteria voor pro en lwoo. Bij twijfel kunt u de presentatie van de workshop Adviseren in geval van twijfel pro/lwoo bekijken op de website van De OverstapRoute. Ook kunt u via de contactpersoon van uw schoolbestuur voor De OverstapRoute vragen of een (andere) ervaren ib’er of leerkracht met u mee kan denken.  

In het OKR noteert u dat de leerling mee heeft gedaan aan ZIB, maar dat ouders  de uitslag niet hebben gedeeld met de basisschool. De vo-school kan de uitslag opvragen bij ouders.

U geeft dit aan in het OKR en legt ouders uit wat de consequenties zijn. De vo-school zal de gegevens opvragen bij ouders omdat deze nodig zijn voor de aanvraag van een pro-tlv of lwoo-aanwijzing. Zie ook vraag 7.

Het school- én ondersteuningsadvies zijn de verantwoordelijkheid van de basisschool. Het is belangrijk dat de basisschool een zorgvuldige onderbouwing voor pro of lwoo in het OKR geeft. 

De landelijke criteria voor pro en lwoo geven inzicht wanneer een leerling in aanmerking komt voor praktijkonderwijs of leerwegondersteuning. De vo-school neemt deze onderbouwing mee bij een aanvraag van een pro-tlv of lwoo-aanwijzing. Omdat de basisschool de leerling goed kent, is een zorgvuldige, warme overdracht noodzakelijk. Informatie voor vo-scholen over de behandeling van Koers VO van aanvragen van pro-tlv’s en lwoo-aanwijzingen, is hier te vinden. Zie ook de suggestie voor hulp bij het opstellen van een schooladvies bij vraag 9. 

Belangrijk is de ondersteuningsbehoefte van de leerling. Vaak gaat het in deze gevallen om NT2-problematiek, dyslexie en/of dyscalculie. Dit zijn voorbeelden van een didactische ondersteuningsbehoeftes, maar niet per definitie voortkomend uit een beperkt cognitief vermogen en daarmee niet voorbehouden aan lwoo-ondersteuning. Deze ondersteuning kunnen vo-scholen o.a. vanuit de algemene ondersteuningsmiddelen van Koers VO aanbieden. 

Op koersvo.schoolprofielen.nl geven alle vo-scholen van Koers VO aan welke ondersteuning zij kunnen bieden. 
Zie ook het antwoord op vraag 13. 

Nee. De leerachterstanden zijn het eerste (landelijke) criterium. Als een leerling extra ondersteuning nodig heeft op sociaal-emotioneel gebied, kunt u dit via het OKR aan de vo-school laten weten. De vo-scholen bieden in het kader van passend onderwijs méér ondersteuning dan alleen lwoo, o.a. vanuit de algemene ondersteuningsmiddelen van Koers VO. In bijzondere situaties is mogelijk ondersteuning op een vso-school nodig. Op www.koersvo.schoolprofielen.nl vindt u het onderwijs- en ondersteuningsaanbod van alle vo- en vso-scholen van Koers VO.

OT neemt via het OSO-transport de toetsuitslagen over uit Parnassys en Esis en kan hier niet automatisch iets in wijzigen. U kunt het <-teken wél handmatig verwijderen in het ZIB aanmeldformulier (en ook in het didactisch blok van het OKR). Op die manier wordt een leerachterstand getoond die als ≥ kan worden beschouwd. (De leerachterstand is dan minimaal het percentage dat getoond wordt.)

Neemt u hiervoor contact op met uw onderzoeksbureau. U vindt uw onderzoeksbureau in OT onder Overig – Mijn onderzoeksbureau.

Zie hiervoor Veelgestelde vraag nr. 2 en 3 op de website van De OverstapRoute.

Noteer in het verplichte veld ‘totaal IQ’ in het OKR van OT óf 0 óf de hele bandbreedte achter elkaar (bv. 92110 bij bandbreedte 92-110). Er is ruimte voor 6 tekens in dit veld. Er kunnen geen streepjes of andere tekens gebruikt worden tussen de cijfers. Voeg de rapportage van het IQ-onderzoek als bijlage bij het OKR bij via tabblad 6. Beide manieren van invullen zullen aanleiding geven om de rapportage te bekijken, bijvoorbeeld als Koers VO een aanvraag voor een lwoo-aanwijzing of pro-tlv wil beoordelen.

Onderstaande tekst staat op de berichtenpagina in OT:
Vanaf 26 januari 2024 zal de DLE berekening van handmatig ingevoerde toetsen niet meer ondersteund worden in Onderwijs Transparant.
Het is voor ons helaas niet meer mogelijk om de DLE scores digitaal te verwerken, waardoor de automatische DLE berekening ook vervalt.
Wij adviseren daarom om de toetsgegevens in uw LVS/LAS in te voeren en met overdracht van het OSO Overstapdossier in OT te importeren.

Raadpleeg hiervoor eventueel de handleiding ‘Leerlinggevens importeren met OSO’ (via Help > Handleiding) of volg de instructies in het scherm via het menu-item ‘OSO importeren uit LAS/LVS’.
Kiest u ervoor om handmatig toetsen in te voeren in OT? Voert u dan ook handmatig de DLE in, zodat de LA en LR wel berekend worden. De DLE’s die horen bij de vaardigheidsscores, vindt u in de omrekentabel in de handleiding van uw LVS-toetsen.

Sommige leerlingen hebben inderdaad een andere IQ-test nodig. Voor leerlingen die korter dan 4 jaar in Nederland zijn op het moment van toetsing, wordt in principe de SON-R afgenomen. Een WISC-V kan soms nodig zijn bij zeer ernstige taal- en/of rekenproblemen of andere zeer bijzondere omstandigheden.

U noteert deze bijzonderheid in het ZIB aanmeldformulier, zodat het onderzoeksbureau hierover met u kan afstemmen. Het onderzoeksbureau onderzoekt en bepaalt of een WISC-V of SON-R noodzakelijk is in relatie tot het beoogde doel: de aanvraag door de vo-school voor een pro-tlv of lwoo-aanwijzing. Voor afname van een WISC-V of SON-R vraagt het onderzoeksbureau toestemming aan Koers VO.

Doet u mee aan de pilot om zélf een WISC-V of SON-R af te kunnen nemen? Dan is er vooraf toestemming van De OverstapRoute nodig. Zie hiervoor de beschrijving van de pilot onder het kopje Praktische informatie.